Lokale Democratie

Heiloo is een zelfstandige gemeente met een eigen bestuur. Het hoogste bestuursorgaan in de gemeente is de gemeenteraad. Deze wordt elke vier jaar democratisch gekozen. In Heiloo nemen 19 volksvertegenwoordigers deel aan de gemeenteraad en zij besluiten in principe over al het wel en wee van de gemeente. Er is echter al jaren een trend gaande om gemeentetaken onder te brengen in samenwerkingsverbanden, zoals de BUCH en de Regio Alkmaar. Daarnaast is er in Heiloo een andere werkwijze van de raad ingevoerd. Door deze  ontwikkelingen verliezen de inwoners steeds meer zicht op hoe besluiten tot stand komen en worden er zelfs besluiten genomen waarin de Heilooër gemeenteraad niet eens wordt  gekend! Hierdoor wordt de lokale democratie uitgehold.

Deze zogeheten “Nieuwe werkwijze raad” is in 2020 ingevoerd. Alle vergaderingen van de commissies en de raad zijn hierbij geconcentreerd –parallel georganiseerd- op de maandagavond en de spelregels zijn aangescherpt; strikte hantering van spreektijden, 1 interruptie per onderwerp per spreker, debat in de commissie en niet in de raad en een raadsvergadering aan het eind van de maandagavond, etc. Op grond van de vele klachten en de evaluatie eind 2021 is al veel van de Nieuwe werkwijze raad teruggedraaid. Zo is de
raadsvergadering niet meer op dezelfde avond van de commissievergaderingen en op een eerder tijdstip.

Gemeentebelangen Heiloo heeft als enige partij vooraf en tijdens de invoering van de Nieuwe werkwijze raad gewezen op het negatieve effect ervan op de lokale democratie. De strikte tijdslimieten beperken het openbare debat, de parallelle sessies maken het voor inwoners, pers en politici onmogelijk om direct geïnformeerd te worden en een raadsvergadering laat op de avond zonder debat en met alleen stemrondes is voor inwoners onvoldoende informatief. Inwoners hebben er recht op om te weten hoe er besloten wordt en
waarom, op welke gronden.

Voor een goed functionerende lokale democratie is een transparante besluitvorming op basis van een openbaar debat essentieel. Zonder dit kan de raad haar kaderstellende én controlerende taak niet uitoefenen en worden inwoners onvoldoende geïnformeerd en betrokken. Al datgene dat niet op grond van de wet geheim moet zijn, dient openbaar te zijn; fysiek of digitaal toegankelijk én controleerbaar! 

Heiloo maakt deel uit van de Regio Alkmaar, samen met de gemeenten Alkmaar, Dijk en Waard, Bergen, Castricum en Uitgeest. Er is een Stuurgroep Regio Alkmaar, waarin de burgemeesters zitting hebben, en er zijn zogeheten Portefeuillehoudersoverleggen, waaraan de wethouders deelnemen. Allemaal ambtenaren en geen gekozen volksvertegenwoordigers! 

In de Regio Alkmaar worden belangrijke zaken besproken, zoals de woningbouw, de bereikbaarheid van de Regio en de energietransitie. Er zijn ook diverse lobbyclubs zoals de Woningmakers en het Economisch Forum Holland boven Amsterdam die directe lijnen hebben naar de Regio. Er worden ook besluiten genomen door deze ambtelijke club, zoals de Woondeal. Een Woondeal waarin de afzonderlijke gemeenteraden niet zijn gekend! Hij lag er ineens medio 2021! 
De Raad voor het Openbaarbestuur noemt dit soort regionale samenwerkingsverbanden een “niemandsland” in haar adviesrapport “Droomland of niemandsland”. Zonder afstemming met de raden en zonder duidelijk mandaat worden er zaken beklonken in een soort grijs gebied tussen gemeente en provincie. Met name lokale partijen worden hierdoor benadeeld; zij missen immers de informatie die de landelijke partijen wel doorgaans wel via hun partijlijnen ontvangen. 

Zo heeft Gemeentebelangen Heiloo in 2020 een WOB verzoek moeten indienen om de verslagen van de regionale Portefeuillehoudersoverleggen openbaar te krijgen. Binnen de Regionale Raadwerkgroep heeft Gemeentebelangen Heiloo de afgelopen drie jaar geijverd voor duidelijkere spelregels tussen Regio en gemeenten en een transparanter en democratischer besluitvormingsproces. Juist omdat steeds meer zaken door Heiloo worden overgeheveld naar een samenwerkingsverband –SORA, gezamenlijke aanbesteding en
inkoop – wordt de controlerende taak van de gemeenteraad ernstig beperkt.
Gemeentebelangen Heiloo wil deze uitholling van de lokale democratie tegengaan.

terug